ئایا توانای ئێران بۆ بەرهەمهێنانی مووشەکی بالیستیکی بەشێوەیەکی کاتی تێکچووە؟
05/12/2024 سیاسەت
لێدوانێکی دەریاوان تۆنی ڕاداکین، سەرۆکی ئەرکانی هێزە چەکدارەکانی بەریتانیا دراوە و ئاماژە بە هێرشێک دەکات کە دەگەڕێتەوە بۆ ئیسرائیل کە بۆ ماوەیەکی کاتی توانای ئێرانی بۆ بەرهەمهێنانی مووشەکی بالیستی تێکداوە. ئەم جۆرە لێدوانە بەزۆری لە چوارچێوەی پێشهاتە ئەمنی و ناوچەییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا وروژێندرێت، بەتایبەتی بە لەبەرچاوگرتنی ڕۆڵی ئێران لە بەرنامەی مووشەکی و کاردانەوە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان بەرامبەری.
هەرچەندە وردەکاریی وردی ئەم هێرشە یان ئیدیعایە نازانرێت، بەڵام ئەم جۆرە پرسانە دەتوانن کاریگەری گەورەیان لەسەر هاوسەنگی هێزی ناوچەیی هەبێت و هەروەها سووتەمەنی گرژییەکانیش لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی. هێرشی ئەم دواییەی ئیسرائیل بۆ سەر دامەزراوە سەربازییەکانی ئێران کە لەلایەن دەریاوان تۆنی ڕێدکین بە "لێدانی ستراتیجی" وەسفی کرد، توانای کۆماری ئیسلامی بۆ بەرهەمهێنانی مووشەکی بالیستیکی زۆر کەمکردۆتەوە. ئەم هێرشانە کە بە سێ قۆناغ و لە ناوچەکانی وەک پارچین و خەجیر (نزیک تاران) ئەنجام دراون، بووەتە هۆی لەناوچوونی دامەزراوە گرینگەکانی بەرهەمهێنانی سووتەمەنی موشەکی ڕەق و کۆگاکانی پەیوەندیدار. بە گوتەی شرۆڤەکاران، ئەم هەنگاوە دەتوانێ توانای ئێران بۆ بەرهەمهێنانی مووشەکی بەکۆمەڵ بۆ ماوەی ساڵێک تێک بخات و هێزی هێرشبەری لەدژی ئیسرائیل کەم بکاتەوە. جگە لەوەش لەم ئۆپەراسیۆنەدا ئیسرائیل ناوەندەکانی ڕادار و بەرگری ئاسمانی کردە ئامانج، لەنێویاندا سیستەمی ئێس ٣٠٠، کە دەتوانێت کاریگەری لەسەر بەرگریی دژە هێرشی ئێرانیش هەبێت.
ئامانجی ئیسرائیل کەمکردنەوەی توانای ئێران بووە بۆ ئەنجامدانی هێرشی مووشەکیی بەرفراوان و زیادکردنی ئازادیی چالاکیی هێزی ئاسمانی ئیسرائیل. هەروەها وێنە مانگی دەستکردەکان لەناوچوونی بینا گرنگەکانی بەرهەمهێنانی سووتەمەنی موشەکی پشتڕاستکردووەتەوە. ئەم هێرشانە لە وەڵامی تەقاندنی زیاتر لە 200 مووشەکی ئێرانی بەرەو ئیسرائیل ئەنجام دراون و شیکارییەکان دەریدەخەن کە ڕەنگە ڕژیمی ئێران لە گۆڕینی کەرەستە لەناوچووەکان ڕووبەڕووی کێشەی جیددی ببێتەوە.
شارەزایان پێیان وایە ئەم کارە ستراتیژییەکە بۆ سنووردارکردنی توانای سەربازی ئێران و پێشگرتن لە پەرەسەندنی ململانێکانی داهاتوو. ئەم پێشهاتانە ئاماژەن بۆ گۆڕانکاری لە تاکتیکی ئیسرائیل بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ هەڕەشەکانی ئێران و ئەگەری توندترکردنی گرژییەکانی ناوچەکە. هێرشی ئەم دواییەی ئیسرائیل بۆ سەر دامەزراوە سەربازییەکانی ئێران ڕۆشنایی دەخاتە سەر چەند خاڵێکی گرنگی ستراتیژی و جیۆپۆلەتیکی: لاوازکردنی توانای سەربازی ئێران ئەم هێرشانە نیشان دەدەن کە ئیسرائیل توانیویەتی خاڵە سەرەکییەکانی زنجیرەی بەرهەمهێنانی مووشەکی ئێران بە تایبەت لە بواری بەرهەمهێنانی سووتەمەنی ڕەق دەستنیشان بکات و لەناویان ببات. ئەم جۆرە چالاکییە توانای ئێران بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی خێرای توانای بەرهەمهێنانی مووشەکی بالیستیکی سنووردار دەکات. بەپێی ئەو شیکارییە، ئەم جۆرە هێرشانە دەتوانن کاریگەری درێژخایەنیان لەسەر دەسەڵاتی هێرشبەری ئێران هەبێت.
پەیامی سیاسی و سەربازی بۆ ئێران و جیهان ئیسرائیل بەم ئۆپەراسیۆنە پەیامێکی ڕوونی بۆ تاران و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ناردووە: هەر هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی ئیسرائیل بە وەڵامێکی یەکلاکەرەوە بەرەوڕوو دەبێتەوە. ئامانجێکی دیکەی ئەم هێرشە ڕەنگە ناردنی ئاماژەیەک بێت بۆ وڵاتانی ڕۆژئاوایی کە ئیسرائیل توانای ئەوەی هەیە بە تەنیا مامەڵە لەگەڵ هەڕەشە ناوچەییەکان بکات، تەنانەت ئەگەر دانوستانە ئەتۆمییەکان شکست بهێنن. زیادبوونی گرژییە ناوچەییەکان ئەم هێرشانە ڕەنگە ببێتە هۆی پەرەسەندنی ململانێکانی ناوچەیی. ئەگەری وەڵامدانەوە سەربازییەکانی ئێران دەتوانێت هاوکێشە ئەمنییەکان بگۆڕێت و هێزی زیاتریش لە نێویاندا گروپە بە وەکالەت لە لوبنان، سوریا و عێراق بەشدار بکات.
تەحەددای تەکنیکی و دارایی بۆ ئێران ئێران ساڵانێکە بۆ دامەزراندنی دامەزراوە مووشەکییەکان و تەیارکردنی. گۆڕینی ئامێرە پێشکەوتووەکان، وەکو تێکەڵکەرەکانی سووتەمەنی ڕەق کە لە هێرشەکەدا لەناوچوون، کاتێکی زۆری دەوێت و گرانە، و لە ژێر سزای تونددا دابینکردنی قورستر دەبێت. شیکاری گشتی: پێدەچێت ئەم هێرشە بۆ ئیسرائیل سەرکەوتنێکی ستراتیژی بێت، بەڵام پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئێران بە شێوەیەکی نەریتی توانای خۆی نیشانداوە کە وردە وردە خۆی بنیات بنێتەوە. جگە لەوەش ئەم کارە دەتوانێت ئاڵۆزی زیاتر بۆ هەوڵە دیپلۆماسییەکانی ئیسرائیل و ستراتیژییە ناوچەییەکان دژ بە ئێران زیاد بکات. ئەگەری ئەوە هەیە کە ئێران بە مەبەستی پاراستنی وێنەی خۆی بۆ ئەوەی لە پەرەسەندنی ململانێکان دوور بکەوێتەوە، بە دوای وەڵامی سنووردار و ناڕاستەوخۆدا بگەڕێت. بە گشتی ئەم ڕووداوە ئاماژەیە بۆ بەرزبوونەوەی ئاستی کێبڕکێی سەربازی- هەواڵگریی نێوان هەردوو وڵات و کاریگەرییەکانی لەسەر سەقامگیری ناوچەکە.
0
0