توڕەیی سەرۆک وەزیرانی لوبنان لە دەستوەردانی کۆماری ئیسلامی لە کاروباری نەتەوەی لوبنان نەجیب میکاتی، سەرۆکوەزیرانی لوبنان داوای لە وەزارەتی دەرەوەی ئەم وڵاتە کرد، بەرپرسی کاروباری باڵیۆزخانەی کۆماری ئیسلامی لە بەیروت بانگهێشت بکات و داوای ڕوونکردنەوەی لێبکات سەبارەت بە قسەکانی غالباف.
میقاتی قسەکانی قالیباف سەبارەت بە ئامادەیی تاران بۆ دانوستان لەگەڵ فەرەنسا بۆ جێبەجێکردنی بڕیارنامەی ١٧٠١ی نەتەوە یەکگرتووەکان و داهاتووی لوبنان بە "دەستێوەردانی گشتی" لە کاروباری ئەو وڵاتە و هەوڵێک بۆ دروستکردنی "پاراستنێکی قبوڵنەکراو" بەسەر لوبنان ناوبرد.
ئەم کارەی نەجیب میکاتی سەرۆک وەزیرانی لوبنان، ناڕەزایی توندی لوبنان لە دەستوەردانەکانی کۆماری ئیسلامی لە کاروباری ناوخۆی وڵات نیشان دەدات. قسەکانی محەمەد باغر قالیباف سەبارەت بە ئامادەیی تاران بۆ دانوستان لەگەڵ فەرەنسا و ڕۆڵگێڕان لە پرسەکانی لوبنان بە دەستێوەردانێکی ئاشکرا و هەوڵدان بۆ سەپاندنی بۆچوونەکانی ئێران بەسەر کاروباری ناوخۆی لوبنان دادەنرێت. کاردانەوەی میکاتی هەوڵەکانی حکومەتی لوبنان بۆ پاراستنی سەربەخۆیی و سەروەری وڵاتەکەی لە بەرامبەر هەر کاریگەرییەکی دەرەکی نیشان دەدات.
هەروەها داوای بانگهێشتکردنی بەرپرسی کاروباری باڵیۆزخانەی کۆماری ئیسلامی لە بەیروت بە کردەیەکی دیپلۆماسی بۆ بەهێزکردنی ئەم پەیامە دادەنرێت. بڕیارنامەی ١٧٠١ی نەتەوە یەکگرتووەکان کە تایبەتە بە ئاگربەستی نێوان لوبنان و ئیسرائیل، تا ئێستاش یەکێکە لە بابەتە هەستیارەکان بۆ حکومەتی لوبنان و هەر دەستوەردانێکی دەرەکی لەم بابەتەدا کاردانەوەی توندی بەرامبەری دەبێت.
بە لەبەرچاوگرتنی ڕووداوی ئەم دواییە و کاردانەوەی نەجیب میکاتی سەرۆک وەزیرانی لوبنان بەرامبەر بە قسەکانی محەممەد باقر قالیباف، سەرۆکی ئەنجومەنی ئیسلامیی ئێران، پێدەچێت پرسی دەستوەردانی کۆماری ئیسلامی لە کاروباری ناوخۆی… لوبنان پێی ناوەتە قۆناغێکی نوێی گرژی دیپلۆماسی.
پاشخان
محەممەد باغر قالیباف لە لێدوانەکانی ئەم دواییەیدا ڕایگەیاند کە تاران ئامادەیە بۆ دانوستان لەگەڵ فەرەنسا سەبارەت بە جێبەجێکردنی بڕیارنامەی ١٧٠١ی نەتەوە یەکگرتووەکان و داهاتووی لوبنان. ئەم بڕیارنامەیە کە لە ساڵی ٢٠٠٦ دوای شەڕی نێوان ئیسرائیل و حیزبوڵڵا پەسەند کرا، بە تایبەتی باس لە دامەزراندنی ئاگربەست و پاراستنی ئاسایشی سنوورەکانی لوبنان لەگەڵ ئیسرائیل دەکات.
ئەم لێدوانانەی کۆماری ئیسلامی ئێران بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ ئاماژەن بۆ خواستی تاران بۆ ڕۆڵگێڕان لە پرسەکانی پەیوەست بە لوبنان و بەهێزکردنی پێگەی حیزبوڵڵا وەک یەکێک لە هێزەکانی بە وەکالەت لە ناوچەکەدا. کاردانەوەی نەجیب میکاتی: نەجیب میکاتی هەڵوێستێکی پتەوی بەرامبەر ئەم لێدوانانە گرتەبەر و بە "دەستوەردانی گشتی" لە کاروباری ناوخۆی لوبنان و هەوڵدان بۆ سەپاندنی فۆرمێکی قبوڵنەکراو لە سەرپەرشتیکردن وەسفی کرد. داوای لە وەزارەتی دەرەوەی لوبنان کرد کە بەرپرسی کاروباری باڵیۆزخانەی کۆماری ئیسلامی ئێران لە بەیروت بانگهێشت بکات و داوای ڕوونکردنەوەی لێبکات.
ئەم کاردانەوەیەی سەرۆکوەزیرانی لوبنان پێشبینیکراو بوو، چونکە هەر نیشانەیەکی دەستوەردانی دەرەکی لە کاروباری ناوخۆی وڵاتدا، بەتایبەتی لە بابەتەکانی پەیوەست بە سەروەری نیشتمانیی لوبنان و ڕۆڵی هێزەکانی ناوخۆی وەک حزبوڵڵا، هەمیشە هەستیارییەکی گەورەی لەگەڵدایە.
زەمینە مێژوویی و سیاسییەکان:
پەیوەندییەکانی ئێران و لوبنان لە دەیان ساڵی ڕابردوودا هەمیشە لە ژێر کاریگەری پشتیوانی کۆماری ئیسلامی لە حیزبوڵڵای لوبنان بووە.
حیزبوڵڵا وەک هێزێکی سیاسی و سەربازی بەهێز لە لوبنان نوێنەرایەتی بەشێکی زۆر لە نفوزی ئێران لەم وڵاتەدا دەکات. ئەم کاریگەرییە کە هەندێک جار لە شێوەی هاوکاری سەربازی و دارایی و هەندێک جاریش لە شێوەی دەستوەردان لە بڕیاردانی سیاسی لە لوبنان خۆی دەردەخات، چەندین جار لەلایەن گروپە سیاسییەکان و حکومەتە جۆراوجۆرەکانی لوبنانەوە ڕەخنەی لێ گیراوە. هەر لەبەر ئەم هۆکارەش لێدوانەکانی غالباف لەلایەن میقاتیەوە وەک هەوڵێک بۆ دانانی کاریگەری ناڕاستەوخۆ لەسەر سیاسەتی ناوخۆی لوبنان و بەهێزکردنی هەڵوێستی هەسەدە لە بەرامبەر هێزە سیاسییەکانی دیکەی لوبنان لێکدرایەوە.
شیکاری:
کاردانەوەی نەجیب میکاتی، هەوڵی لوبنان بۆ پاراستنی سەروەری نیشتمانی و سەربەخۆیی خۆی لە بەرامبەر کاریگەرییە دەرەکییەکان نیشان دەدات.
لوبنان وەک وڵاتێکی فرە کولتوری و فرە نەتەوەیی هەمیشە ڕووبەڕووی تەحەددای ناوخۆیی بووەتەوە کە بەهۆی هاوسەنگی هێز لە نێوان گروپە سیاسییە جیاوازەکاندا دروست بووە. حیزبوڵڵا وەک یەکێک لەو گرووپانە، بە پشتیوانی کۆماری ئیسلامیی ئێران، لە بڕیارە سیاسی و ئەمنییەکانی وڵاتدا ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت.
پێدەچێت میکاتی هەوڵی ئەوە بدات پەیامێکی ڕوون بۆ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و بەتایبەتی بۆ وڵاتانی ڕۆژئاوا بنێرێت کە لوبنان نایەوێت دەستوەردانی دەرەکی لە کاروباری ناوخۆی وڵاتەکەیدا قبوڵ بکات و ئامادەیە کەرەستەی دیپلۆماسی و نێودەوڵەتی بۆ ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ئەو جۆرە هەڕەشانە بەکاربهێنێت.
دیدگای داهاتوو:
ئەم ڕووداوە ڕەنگە ببێتە هۆی پەرەسەندنی گرژییەکانی نێوان کۆماری ئیسلامی و لوبنان، بەتایبەتی ئەگەر بەیروت بڕیار بدات ڕێوشوێنی دیپلۆماسی جددیتر لە دژی نفوزی تاران بگرێتەبەر.
لە لایەکی تریشەوە ئەم هەڵوێستە ڕەنگە ببێتە هۆی گوشاری زیاتر لەسەر حزبوڵڵا بۆ کەمکردنەوەی پشتبەستن بە ئێران و لایەنەکانی دیکەی لوبنان بەرەو پتەوکردنی پەیوەندی لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژئاوایی ببات. ئەنجام: دەستێوەردانەکانی ئێران لە کاروباری ناوخۆی لوبنان و کاردانەوە توندەکانی دەسەڵاتدارانی لوبنان جارێکی دیکە نیشان دەدەن کە گرژییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست هێشتا بەردەوامن و هەر هەوڵێک بۆ دانانی نفوز لە وڵاتان بە هەستیاری و کاردانەوەی توند بەرەوڕوو دەبێتەوە. لەم نێوەندەدا کاردانەوەی یەکلاکەرەوەی نەجیب میکاتی وەک سەرۆکوەزیرانی لوبنان نیشانەی ئیرادەی حکومەتە بۆ پاراستنی سەروەری نیشتمانی و ڕووبەڕووبوونەوەی هەر دەستوەردانێکی دەرەکی کە هەوڵی ئەوە بدات ئەم وڵاتە بخاتە ژێر کاریگەریی خۆیەوە.
0
0